In een wereld waarin we online boodschappen bestellen en de thermostaat in huis bedienen, ligt de strijd voor natuurrechten vaak ver weg. Jessica den Outer is directeur van Stichting Rechten van de Natuur en brengt dat gevecht terug naar de bomen grenzend aan je eigen achtertuin of het beekje in het park met de ‘Wegwijzer’. Dit is een gratis tool die je in vijf stappen voorbereidt op het inspreken bij jouw gemeente, provincie of waterschap. Geen dikke rapporten of juridische complicaties, maar een heldere handleiding die elke natuurliefhebber direct in actie zet. Of je nu student, professional of gepassioneerde vrijwilliger bent, de Wegwijzer kun je gebruiken.
Zet je in voor natuurbehoud
Stel: je woont aan de rand van een klein natuurgebied dat binnenkort gekortwiekt dreigt te worden. Met de Wegwijzer ontdek je in een paar minuten welke rechten de natuur in jouw buurt zou moeten hebben. Je kopieert een modelbrief en vult die aan met je eigen verhaal. Bijvoorbeeld waarom je elke zaterdagochtend een reiger of Schotse hooglander spot of welke herinneringen je hebt aan dat bos. Klaar? Dan stuur je de brief naar de gemeente en deel je jouw actie op social media met #RechtenvandeNatuur. Vijf vrienden zetten hun naam eronder. En voor je het weet, staat jouw punt bijvoorbeeld om 19:00 uur op de agenda van de gemeenteraad.
Tip: stuur je initiatief ook naar Stichting Rechten van de Natuur, want zij gebruiken hun netwerk en kanalen om je initiatief meer aandacht te geven. Daarnaast kan je goed om je heen kijken welke initiatieven er nog meer bij jou in de buurt spelen.
De Wegwijzer helpt je bij elke stap: van het vinden van de juiste contactpersoon tot het formuleren van argumenten voor raadsleden om dit met vertrouwen op de politieke agenda te zetten. Binnen een paar weken kan er een motie van het lokale bestuur liggen die besluit dat de bomen wel blijven staan of dat er een onderzoek komt. Dat is geen toekomstmuziek. Al in 2024 leidde vergelijkbare actie tot concrete moties in Limburg en Noord-Holland. Elk verhaal telt. Elk dossier groeit naarmate meer mensen meedoen. En jij bent dat eerste zaadje. “Nu al zien we resultaat”, zegt Jessica, “Zo sprak de Jonge Klimaatbeweging in bij Waterschap Brabantse Delta en zorgde Fauna Haarlemmermeer ervoor dat 393 bomen bespaard bleven van de kap.”
Wat zijn rechten van de natuur?
In de kern gaat het erom dat we rivieren, bossen en meren niet langer zien als passieve grondstoffen, maar als levende entiteiten met eigen aanspraken. Stel je voor dat de Waddenzee of Amelisweerd in de bestuurskamer naast je zitten, met het recht om te bestaan, te floreren en hun natuurlijke processen te beschermen. Die erkenning, de Rechten van de Natuur, verandert onze kijk op de wereld. Niet meer ons versus de natuur, maar wij samen in één ecosysteem.
Overal ter wereld brachten burgers dit idee tot leven, van Nieuw-Zeeland tot Spanje. Ook in Nederland groeit de beweging: door de rechtspositie van bossen, rivieren en meren te erkennen, leggen we de basis voor toekomstbestendig beleid waarin mens en natuur écht partners zijn.
Een stem voor Moeder Aarde
Jessica den Outer is nog jong, maar haar staat van dienst is indrukwekkend. Ze heeft een master in internationaal milieurecht, schreef mee aan VN-rapporten en werd in 2019 door de Verenigde Naties erkend als Rechten voor de Natuur-expert. In 2023 verscheen haar boek ‘Rechten voor de Natuur’, waarin ze verhalen deelt over Moeder Aarde in Ecuador, de juridische bescherming van de Whanganui-rivier in Nieuw-Zeeland en hoe gewone burgers grootse resultaten boeken. Jessica lanceerde haar eigen initiatief, Stichting Rechten van de Natuur, dat in 2024 de winnaar werd van de Duurzame 100 van dagblad Trouw. Haar motto is: "Samen kom je verder." In november 2024 bracht ze de Wegwijzer al met 50 burgers tot leven tijdens een werksessie, waarna zij hun feedback verwerkte tot de Wegwijzer die je nu gratis kunt downloaden.
In haar dagelijks leven combineert Jessica juridische expertise met aanstekelijk enthousiasme. Ze loopt zo een studentenhuis binnen om met jongeren te brainstormen hoe de stem van de natuur klinkt, of schuift aan bij een waterschapsbestuur om uit te leggen hoe rechten voor het water erkend kunnen worden. Juist die toegankelijkheid maakt haar hét voorbeeld voor jonge changemakers: iedereen kan het verschil maken, wat je achtergrond ook is.
Burgers aan het woord
We vroegen Jessica wat haar drijft. “Tijdens het schrijven van mijn boek Rechten voor de Natuur werd ik geraakt door de dappere verhalen van pioniers over de hele wereld. Van Ecuador, Nieuw-Zeeland tot aan Spanje”, vertelt ze. “Wat mij opviel in al die verhalen: het zijn niet eens per se politici die zorgden voor de verandering en vernieuwing in de wet, maar het was mede door dappere burgers, inheemse volkeren, jongeren en lokale actievoerders.” Mensen zoals jij en ik dus.
Het is precies die overtuiging die maakt dat burgers zelf in actie moeten komen. Door samen te spreken namens de natuur, creëren we een beweging die óók in politiek en beleid wordt gehoord. Wanneer wij met z’n allen in gesprek gaan, geven we de natuur een stem die in alle bestuurskamers klinkt. “De geschiedenis leert ons dat er een enorme kracht schuilt in burgerbewegingen”, zegt Jessica. “Bij Stichting Rechten van de Natuur is een van onze belangrijkste doelen om die burgerkracht te versterken. Om zoveel mogelijk mensen op weg te helpen, schreven we samen met juristen, experts en burgers de Wegwijzer.”
Jouw praktische gids voor natuurrechten
De Wegwijzer is geen papieren tijger. In plaats van ellenlange annexen vind je er korte modules met concrete opdrachten. Van het achterhalen welke beschermde soorten in jouw buurt rondlopen tot een sjabloon voor je eerste inspreekbeurt. Binnen een uur weet je welke stappen je moet nemen, van onderzoek tot registratie voor een inspraakmoment. Daarna is het aan jou: mailen, delen, tekenen, binnenkomen en inspreken.
Zodra gemeenten en waterschappen deze natuurrechten op de agenda zetten, kunnen zij stappen zetten om alle natuur of specifieke gebieden te erkennen als rechtssubject. Daar hoort dan ook vaak bij dat ze een eigen stem krijgen in besluitvorming: een beek, bos of vogelkolonie kan inspreken namens hun eigen belangen. Met de Wegwijzer leg jij de basis voor zulke concrete beschermingsmaatregelen, waardoor jouw lokale stukje natuur écht kan floreren. En het werkt. In 2024 zetten al meer dan twaalf gemeenten, provincies en waterschappen de rechten van de natuur op hun agenda dankzij burgers.
Samen voor mens en natuur
“Bij Triodos Foundation geloven we in de harmonie tussen mens en natuur. Wij zien dat duurzame verandering vaak begint bij lokaal eigenaarschap en betrokkenheid. Daarom steunen we Rechten van de Natuur. Dit project geeft jou de tools om staatsburger én natuurliefhebber te zijn en zo onze democratie en biodiversiteit tegelijk te versterken”, zegt Michael Okayasu, Manager Marketing & Communicatie bij Triodos Foundation.
“We zijn er trots op dat onze steun heeft geholpen bij de ontwikkeling van de Wegwijzer en de organisatie van inspiratiesessies door heel Nederland. Van Groningen tot Zeeland, steeds meer mensen ontdekken dat het juridisch kader zowel toegankelijk als effectief is.”
Zo kun jij bijdragen (én doneren)
Klaar om de natuur jouw stem te geven? Download nu de Wegwijzer op rechtenvandenatuur.org. Ervaar hoe simpel en effectief jouw inspraak kan zijn. Deel je verhaal, verzamel je community en maak impact bij de eerstvolgende bijeenkomst. Met elke handtekening, elk verhaal en elke donatie schrijven we samen een nieuw hoofdstuk in ecologische democratie.
Wil je méér doen? Een kleine donatie aan Stichting Rechten van de Natuur helpt de Wegwijzer up-to-date te houden en nieuwe versies te maken voor specifieke doelgroepen, zoals boeren, scholieren of expats. Of start zelf een lokaal initiatief. Organiseer bijvoorbeeld een bijeenkomst in je wijk, nodig Jessica uit voor een lezing of ondersteun een groep vrijwilligers. “Samen zorgen we dat rechten van de natuur op de kaart komt in Nederland”, sluit Jessica af. Doe je mee?
Bedankt voor je reactie!
Bevestig je reactie door op de link in je e-mail te klikken.